سلولهای خورشیدی ارگانیک و ضدآب و کشسان میتوانند روزی به لباسهای الکترونیکی قابل شستشو تبدیل شوند. اخیرا پژوهشگران در ژاپن، ساخت و آزمایش چندین مورد از این سلولها را در مجلهی Nature Energy شرح داده اند.
گروه محقق به رهبری تاکائو سومیا در RIKEN Center for Emergent Matter Science در سایتاما، ژاپن، میگوید: این سلولها را میتوان برای پایش سلامتی نیز استفاده کرد؛ سلولها به صورت لباس یک بیمار دوخته میشوند تا ضربان قلب و دمای بدن بیمار تحلیل شود و به کشف علائم هشداردهندهی اولیه در مشکلات پزشکی کمک گردد.
سومیا و همکارانش میگویند: برای وسایل پوشیدنی، منبع تغذیهی ثابت چندین میلیوات یا بیشتر نیاز است تا بتوان اطلاعات را به طور مداوم جمعآوری کرد. به طور ایدهآل، این منبعهای تغذیه به صورت پارچههای پوشیدنی دوخته میشوند تا از محیط، انرژی خورشیدی یا دیگر فرمهای انرژی را برداشت کنند.
پارچه های برداشت کنندهی انرژی نه تنها باید به طور کارآمد انرژی را جمعآوری کنند و بسیار قابل کشش باشند، بلکه باید هم در آب و هم در هوا نیز پایدار باشند. با این حال، رسیدن به هر سه این ویژگیها به طور همزمان دشوار است؛ زیرا مواد قابل کشش بسیار نازکی که دانشمندان قصد دارند برای برداشت انرژی استفاده کنند، اغلب قابل نفوذ هستند. و در نتیجه این مواد به راحتی در اثر اکسیژن، بخار آب و آب مایع خراب میشوند.
اکنون سومیا و همکارانش سلولهای خورشیدی ارگانیک و انعطافپذیر و قابل کشش با بازدهی تبدیل انرژی بالا، معادل ۹/۷ درصد، تولید کردهاند که در شرایط شبیهسازی شدهی تابش خورشید با قدرت ۱۰۰ میلیوات بر سانتی متر مربع، با نرخ ۸۶/۷ میلیوات بر سانتیمتر مربع برق تولید میکنند. پس از قرار دادن این سلولها در آب به مدت دو ساعت، این بازده تنها به ۴/۵ درصد کاهش یافت. علاوه بر این، بازده سلولها حتی پس از ۲۰ سیکل شستشو، که در آن سلولها به نصف سایز خود فشرده شدند و برای ۱۰۰ دقیقه در معرض آب بودند، ۸۰ درصد مقدار اولیهی خود باقی ماند.
سلولها از مادهای به نام PNTz4T ساخته شدند که پژوهشگران در کار پیشین خود تولید کرده بودند. این سلولها از دو طرف با لایههای پاریلن با ضخامت یک میکرون پوشش داده شدند. این ماده به صورت مانعی در مقابل اکسیژن، بخار آب و آب مایع عمل میکند. در نهایت این بسته که نزدیک ۳ میکرون ضخامت دارد، بین دو لایه مادهی کشسان با پایهی اکریلیک که پیشکشیده شده قرار میگیرد. هر یک از این لایه ها ۵۰۰ میکرون ضخامت دارند و مقاومت بیشتری در مقابل آب ایجاد مینمایند.
کنجیرو فودوکا، همکار نویسنده در RIKEN Center for Emergent Matter Science میگوید: سلولهای خورشیدی ارگانیک ما را میتوان به راحتی روی لباس وصل کرد. به عنوان منبعهای تغذیهی سازگار با پارچه، فوتوولتائیکهای ارگانیک، قابل کشش، سبک و قابل شستشوی ما، راه جدیدی را برای استفاده به عنوان سیستمهای منبع قدرت بلندمدت بر ای پارچههای الکترونیک و قابل پوشش و همچنین برای استفاده در حسگرهای دیگر برای اینترنت اشیا در آینده باز میکنند.
الاستومرها یا مواد الاستیکی که پژوهشگران استفاده کردند ساده و به طور تجاری قابل دسترس بودند. فودوکا میگوید در پژوهشهای آینده میتوان از الاستومرهای دیگر استفاده کرد تا عملکرد را بهبود بخشید